Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

Η συμμαχία ως ενδεχόμενο του μέλλοντος.

Εάν το μέλλον του πολιτικού συστήματος είναι ο σχηματισμός κυβερνήσεων μέσα από συμμαχίες κομμάτων, αυτό θα σημάνει μια νέα εποχή, με νέες συνέπειες και νέες ευθύνες.

Οι κυβερνητικές συμμαχίες δεν είναι ένα καινουργιο πολιτικό φαινόμενο. Όταν οι πολιτικες συγκυρίες δεν ευνοούσαν την πλειοψηφική παρουσία ενός και μόνο κόμματος, πάντοτε υπήρχαν ενδιαφερόμενες κομματικές δυνάμεις που βοηθούσαν το κατ' εξοχήν δυνατό κόμμα στην κατεύθυνση σχηματισμού κυβερνησης.
Δεν ήταν ασφαλώς πανάκεια, αλλά ήταν ένας τρόπος να διαμορφωθεί μια ισχυρή, κυβερνώσα δύναμη και να διασφαλιστεί στο μέτρο του δυνατού η πολιτική σταθερότητα.
Δεν ήταν ασφαλώς ούτε ο κανόνας, καθώς οι συντηρητικές και σοσιαλδημοκρατικές δυνατές δυνάμεις, με το πρόγραμμα, το λόγο και με βάση την τότε ιστορική συγκυρία κατόρθωναν να συγκρατήσουν τους ψηφοφόρους και να αντιμετωπίσουν τις φυγόκεντρες δυνάμεις με αποτελεσματικό τρόπο.

Όλα, όμως, αλλάζουν όταν αρχίζει να δημιουργείται πρόβλημα στο ζήτημα της οικονομίας. Η οικονομία είναι ο κατ' εξοχήν παράγοντας που κρίνει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της κυβερνώσας παράταξης, την εικόνα του κόμματος αλλά και την δημοφιλία του ηγέτη.
Όταν η οικονομία κρίνεται καλή, είναι εύκολο ένα κόμμα να διατηρήσει την ισχύ και την επιρροή του στο εκλογικό σώμα.
Όταν η οικονομία δεν είναι καλή, η κυβέρνηση κατά κανόνα απορρίπτεται.
Όταν, όμως, η οικονομία καταρρέει τότε τι γίνεται;
Σε περιπτώσεις έκτακτης κατάστασης, γενικευμένης δυσαρέσκειας και απογοήτευσης, κάθε κριτική και αποδοκιμασία σε βάρος της κυβέρνησης γενικεύεται τόσο από κάτω προς τα πάνω όσο και το αντίστροφο.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κατάσταση της οικονομίας δεν οδήγησε απλά στην αποδοκιμασία της απερχόμενης κυβέρνησης αλλά στη διαπίστωση της κυριολεκτικής παθογένειας και της μη χρηστής διαχείρησης των δημόσιων οικονομικών και του ελληνικού κράτους εν γένει διαχρονικά και διακομματικά.
Δεν είναι εύκολο ούτε και ευχάριστο ένα ολόκληρο έθνος να διαπιστώνει πως για δεκαετίες η ψήφος του και η πολιτική του επιλογή οδηγούσε σε καταστάσεις παθογένειας, κακοδιαχείρισης και τελικά στην ένταξη της χώρας του στο ΔΝΤ.. Η Ελλάδα, όμως, δεν είναι το μοναδικό παράδεγμα.
Αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν να επιδείξουν μη ορθές δημοσιονομικές πρακτικές, διογκωμένα χρέη και ελλείμματα που απειλούν την οικονομική σταθερότητα της χώρας.


Στο ερώτημα ποιος φέρει την ευθύνη η απάντηση δεν είναι εύκολη. Παλαιότερα, ίσως, θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε περισσότερο εύκολα σε ένα συμπέρασμα για τις ευθύνες μη ορθών πρακτικών, καθώς οι ιδεολογίες ήταν περισσότερο ξεκάθαρες και διακριτές και η ευθύνη κατά περίπτωση βάρυνε τον ένα και μοναδικό υπαίτιο. Συντηρητικές, φιλελεύθερες και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις ακολούθούσαν τις  αντίστοιχές δικές τους οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές βάσει συγκεκριμένων ποσοτικών, οικονομικών μοντέλων..Η δεκαετία '80, όμως, ήρθε, να καταρρίψει τις διακριτές αυτές γραμμές. Οι ιδεολογίες άρχισαν να διαφοροποιούνται απο το παρελθόν τους και τα οικονομικά μοντέλα να διευρύνονται και τελικά να εφαρμόζεται μίγμα πολιτικών και μοντέλων διακυβέρνησης.
Οι συνέπειες επομένως δεν μπορεί να είναι ξεκάθαρες σχετικά με την κομματική ευθύνη. Οι ευθύνες είναι συγκεχυμένες και αφορούν όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου που κυβέρνησε τις τελευταίες δύο και πλεόν δεκαετίες.

Σήμερα το ενδεχόμενο των εκλογών διχάζει.
Η εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί, η πολιτική τίθεται υπό αμφισβήτηση και ο πολιτής προσπαθεί να κατανοήσει το βάθος των συνεπειών, τη διάσταση της ζημιάς και το βαθμό στον οποίο τον αφορούν.

Το ερώτημα που προκύπτει επομένως καθίσταται το εξής ένα: ο κόσμος πως θα ψηφίζει στο εξής; 
Η απάντηση, που εγώ απλά τώρα μπορώ να δώσω είναι πως ο κόσμος δε θα ψηφίζει με την ίδια ένταση, την ίδια αισιοδοξία και με την ίδια πίστη στο κόμμα του. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε δύσκολες πλειοψηφίες και ακολούθως σε "περίεργες συμμαχιές".
Οι συμμαχίες, που παλαιότερα θα αποτελούσαν μακρινό όνειρο ή εφιάλτη ή οι εύκολες συμμαχίες που δε θα στοιχίζουν ιδεολογικά και σε επίπεδο ισχύος στα κόμματα είναι τα ενδεχόμενα εκλογικά αποτελέσματα.
Ο πολιτής θα βγει κερδισμένος σε ένα στοιχείωδη βαθμό; Άγνωστο..
Το ζήτημα είναι να διορθωθούν τα κακώς κείμενα μέσα από την ουσιαστική επιδιώξη για ανάπτυξη..όλα τα υπολοιπα, η εδραίωση της ιδεολογίας, ο επαναπροσδιορισμός της ταύτισης και ευθυγράμμισης, η πίστη στην πολιτική, θα προχωρήσουν και θα εξελιχθούν οριζόντια και παράλληλα με την ανάπτυξη, ενδεχομένως και αυτόματα καθώς η ανάπτυξη πάντοτε ηρεμεί τα πνεύματα ακόμη και τα ιδεολογικά αντίθετα..

Στην Ευρώπη οι συμμαχίες ευδοκιμούν και μπορούν να λειτουργήσουν. Στην Ελλάδα θα μπορούσαν; Εάν στην Ελλάδα θα έπρεπε να σχηματιστεί συμμαχική κυβέρνηση θα ήταν ενδεχόμενο εύκολο προς αποδοχή; Ο συγκερασμός πολιτικών προσώπων, πολιτικών προγραμμάτων, ψηφοφόρων αλλά και ιστορικών πολιτικών παρελθόντων σε ποιο βαθμό θα χαρακτηρίζονταν από επιτυχία και δε θα άφηνε τελικά μια αίσθηση γελειότητας και τραγικότητας; Αγνωστο..
Μένει να το μάθουμε εάν και όταν θα ΄ρθει η στιγμή.